Böbrek Kanserinde HIF-2α Hedefleniyor: Belzutifan + Lenvatinib Umut Verdi
Böbrek (renal) hücreli kanser, kadın ve erkeklerde sık görülen tümörler arasında yer alıyor. Bu kanserlerin yaklaşık %80’ini berrak hücreli böbrek kanseri oluşturuyor. İleri evre hastalarda mevcut tedavilerin yetersiz kalması, yeni ve etkili seçeneklere olan ihtiyacı artırıyor.
Hastalığın Biyolojik Temeli
Berrak hücreli böbrek kanserinin gelişiminde ve metastazında hipoksi ile ilişkili faktörler (Hypoxia-Inducible Factors – HIF) önemli rol oynuyor.
Von Hippel–Lindau (VHL) gibi tümör baskılayıcı genlerin aktivitesinin azalması sonucunda HIF-2α düzeyleri artıyor. Bu artış oksijenden bağımsız gerçekleşiyor ve şu faktörlerin aşırı üretimine yol açıyor:
- Vasküler endotelyal büyüme faktörü (VEGF)
- Siklin D1
- Glukoz taşıyıcı 1 (GLUT-1)
- Eritropoetin
Bu moleküller, tümör büyümesi ve metastazda kritik rol oynuyor.
Mevcut Tedavilerde Tıkanma Noktası
İmmünoterapi ve tirozin kinaz inhibitörü (TKİ) kombinasyonları günümüzde ilk basamak tedavide yaygın olarak kullanılıyor. Ancak bu tedaviler sonrasında hastalık progresyon gösterdiğinde, mevcut seçeneklerle yanıt oranları %20–30 seviyelerine düşüyor.
Bu noktada, yeni etki mekanizmalarına sahip ilaçlara olan ihtiyaç giderek artıyor.
Belzutifan ile İlk Umut Verici Sonuçlar
Daha önce yapılan çalışmalarda, HIF-2α inhibitörü belzutifan, tedavi seçeneği kalmamış metastatik berrak hücreli böbrek kanseri hastalarında yaklaşık %30 yanıt oranı göstermişti. Bu sonuçlar, daha etkili kombinasyonların araştırılmasının önünü açtı.
KEYMAKER-U03 Çalışması: Yeni Bir Kombinasyon Gündemde
Son olarak, Amerikan Klinik Onkoloji Derneği (ASCO) Genitoüriner Kanserler Kongresi’nde açıklanan KEYMAKER-U03 çalışması dikkat çekti.
Bu Faz 1/2, açık etiketli çalışmada, evre IV berrak hücreli böbrek kanseri olan ve ilk basamak immünoterapi + TKİ tedavisi sonrası progresyon gelişen hastalarda şu kombinasyonlar değerlendirildi:
- Pembrolizumab + Belzutifan (Arm B4)
- Pembrolizumab + Lenvatinib
- Lenvatinib + Belzutifan (Arm B5)
Yanıt Oranları Dikkat Çekici
Çalışma sonuçlarına göre objektif yanıt oranları şu şekilde bildirildi:
- Pembrolizumab + Belzutifan: %19,4
- Pembrolizumab + Lenvatinib: %40
- Lenvatinib + Belzutifan: %47
Özellikle Lenvatinib + Belzutifan kombinasyonu, tedavi seçeneği sınırlı olan hastalar için öne çıkan bir seçenek olarak değerlendiriliyor.
Uzmanlar Ne Diyor?
Elde edilen sonuçlar, ilk basamak tedavi başarısızlığında Lenvatinib + Belzutifan kombinasyonunun etkili bir alternatif olabileceğini gösteriyor. Bu başarının, daha önce birlikte kullanılmamış bir tirozin kinaz inhibitörü ile HIF-2α inhibitörünün sinerjisine bağlı olduğu düşünülüyor.
Şimdi gözler, bu kombinasyonun etkinliğini ve güvenilirliğini daha net ortaya koyacak Faz 3 çalışma sonuçlarına çevrilmiş durumda.
Yan Etkiler Yakından İzlenmeli
Yeni kombinasyonun en önemli handikapı, kendine özgü yan etkilerinin yönetimi olacak gibi görünüyor.
- Belzutifan ile ilişkili yan etkiler:
- Anemi
- Karaciğer enzimlerinde yükselme
- Elektrolit dengesizlikleri
- Kreatinin artışı
- Lenvatinib ile ilişkili yan etkiler:
- Kontrolsüz hipertansiyon
- Gastrointestinal semptomlar
- Kas ve eklem ağrıları
Uzmanlar, bu yan etkilerin yakın takip ve uygun destek tedavileriyle yönetilebileceğini vurguluyor.
