Prostat Kanserinde Erken Müdahale Çağı: Yeni Nesil Tedavi Hastaların Kaderini Değiştiriyor
PSA Nüksü Olan Prostat Kanseri Hastaları İçin Yeni Tedavi Seçeneği: Enzalutamid
Prostat kanserinde erken evrede uygulanan iki temel tedavi yöntemi cerrahi ve radyoterapidir. Her iki yaklaşım benzer başarı oranlarına sahip olmakla birlikte, yan etkiler ve hasta tercihleri tedavi seçiminde belirleyici olur. Ancak tedavi tamamlandıktan sonra hastaların bir bölümünde PSA (Prostat Spesifik Antijen) değerinde yeniden yükselme görülebilir. Bu durum biyokimyasal nüks olarak tanımlanır.
PSA Nüksü Ne Anlama Gelir?
- Radikal prostatektomi sonrası PSA’nın 0,1–0,2 ng/ml’nin altında olması beklenir.
- Radyoterapi sonrası ise PSA’nın nadir değerin 2 ng/ml’nin altında kalması gerekir.
Bu sınırların aşılması, tümör biyolojisine ve hastanın risk özelliklerine göre ek tedavi gereksinimini gündeme getirir.
Hekimler tedavi kararı verirken özellikle iki parametreye dikkat eder:
- Gleason skoru 8 ve üzeri olması,
- PSA ikiye katlanma süresinin (PSA doubling time) 12 ayın altında olması.
Bu özellikleri taşıyan hastalarda genellikle androjen baskılama tedavisi ve daha önce uygulanmamışsa kurtarma radyoterapisi önerilir.
EMBARK Çalışması: Enzalutamid ile Yeni Bir Dönem
Yeni nesil androjen reseptör inhibitörü Enzalutamid, metastatik olmayan ancak PSA nüksü nedeniyle tekrar etme riski yüksek prostat kanseri hastalarında etkili bir seçenek olarak öne çıkıyor.
EMBARK Faz III çalışması, daha önce sistemik tedavi almamış, cerrahi veya radyoterapi sonrası yalnızca PSA yükselmesi görülen yüksek riskli hastalarda:
- Leuprolid (androjen baskılama tedavisi),
- Leuprolid + Enzalutamid kombinasyonu,
- Enzalutamid monoterapisi
rejimlerini karşılaştırdı.
Çalışmada yüksek riskli PSA nüksü şu şekilde tanımlandı:
- Radikal prostatektomi geçiren hastalarda: PSA ≥ 1 ng/ml ve PSA doubling time < 9 ay
- Radyoterapi alan hastalarda: PSA ≥ 2 ng/ml ve PSA doubling time < 9 ay
Tedavi Protokolü
Her iki grupta da PSA düzeyi 36. haftada 0,2 ng/ml’nin altına düşen hastalarda tedavi kesildi.
Sonuçlar: Ölüm ve Metastaz Riskinde Belirgin Azalma
2025 ESMO Kongresi’nde açıklanan güncel EMBARK verilerine göre:
✔ Enzalutamid + Leuprolid kombinasyonu, tek başına leuprolide göre ölüm riskini %40’tan fazla azalttı.
- 8 yıllık genel sağkalım: %79 (kombinasyon)
- 8 yıllık genel sağkalım: %69,5 (leuprolid)
✔ Metastaz gelişimi ve kanser ilerlemesi oranları %58 daha düşük bulundu.
✔ Enzalutamid monoterapisi de olumlu sonuçlar verdi, ancak istatistiksel anlamlılığa ulaşmadı.
✔ Güvenlik analizlerinde yeni bir yan etki sinyali saptanmadı.
FDA Onayı
Bu güçlü veriler ışığında ABD Gıda ve İlaç Dairesi (FDA), metastaz riski yüksek biyokimyasal nüksü olan prostat kanseri hastalarında Enzalutamid kullanımına resmi onay verdi.
Bu gelişme, özellikle nüks açısından yüksek risk taşıyan hastalar için önemli bir tedavi seçeneği sunuyor.
Sonuç: Metastaz Gelişimini Geciktiren Etkili Bir Yaklaşım
EMBARK çalışması, özellikle:
- PSA’sı yükselen,
- PSA doubling time’ı 9–12 ay altında olan,
- Gleason skoru yüksek,
- Cerrahi veya radyoterapi sonrası nüks riski taşıyan hastalarda Enzalutamid + hormon tedavisinin 36 hafta gibi erken bir dönemde uygulanmasının, yıllar içinde metastatik hastalığa ilerleme olasılığını önemli ölçüde azalttığını ortaya koyuyor.
Bu da birçok hastaya tedavisiz geçen daha uzun bir yaşam dönemi sunma potansiyeline sahip.
