Tarımda Kullanılan Herbisitler Kanser Yaparmı
Dünya Tarım Devi Monsanto Şirketi Amerika’da Rekor Tazminat Ödemeye
mahkûm oldu. Bu dava nedeniyle tarımda sık kutlanılan Herbisitler mercek
altına alınmaya başlandı.
✓ Herbisit, tarım ürünlerinin verimini artırmak içi modern tarımın yapıldığı
tüm dünyada kullanılmaktadır. Organofosfatlar, sık kullanılan
Herbisitlerden biridir. Monsanto şirketinin ürettiği Gifosfat dünyada en
yaygın kullanılan herbistir. Monsanto aynı zamanda dünyanın en büyük
GDO’lu (Genetiği Değiştirilmiş Organizma) tohum üreticileri arasında yer
alıyor.
✓ Dünya genelinde kullanımı 1994 ile 2014 arası 15 misli artarak yaklaşık
826 bin tona çıktı. 1994-2014 arası dünya genelinde kullanılan toplam
glifosat miktarının %72’si son on yılda kullanılmıştır. Dünya genelinde,
genetiği değiştirilmiş organizmaların (GDO) toplam glifosat
kullanımındaki payı %56 düzeyindedir.
✓ Gifosfat, mantar, bakteri ve bitkilerdeki, 5-enolpürivil şikimik asit-3fosfat
sentazı baskılayarak etki göstermektedir. Böylece fenilalanin, tirozin ve
triptofan gibi aromatik aminlerin sentezi sınırlanmaktadır. Omurgalı
canlılarda bu yolak bulunmamaktadır. Teorik olarak İnsan üzerinde
olumsuz etki etmemesi bekleniyor. Ama maalesef kanıtlar bu yönde
değildir.
✓ Amerika da yaşayan, iki çocuk babası Dewayne Johnson, iki yıl boyunca
bahçıvanlık işinde kullandığı RoundUp ve Ranger Pro ilacının içerdiği
glifosat maddesinin kanserojen olduğunu ve şirket tarafından kasıtlı
olarak gizlendiğini iddia ediyordu. Amerika Birleşik Devletleri
Kaliforniya eyaletinin San Francisco Yüksek Mahkemesi’ Jüri heyeti,
Monsanto’nun ilaçlarının kansere yol açtığını bilmesine rağmen
tüketicileri uyarmadığına hükmetti toplam 289.2 milyon ABD doları
tazminat ödemesine karar verildi.
✓ Dünya sağlık örgütü (WHO) ile koordineli çalışan, International Agency
for Research on Cancer (IARC)] 2015 tarihinde aslında önemli uyarıda
bulunmuş. Bu rapora göre, glifosatın insanlarda kromozomal hasarı ve
oksidatif stresi indükleyerek kansere neden olabileceği bildirilmiştir.
Yapılan çok sayıda epidemiyolojik çalışmalar, Glifosfat maruziye ile tiroid
karaciğer, mesane, pankreas, böbrek, meme kanseri ve lösemi başta
olmak üzere birçok kanser türünün gelişimi arasında ilişki olduğunu
gösteren kanıtlar bulunmaktadır. IARC Mart 2015 tarihinde 11 ülkeden
17 bilim insanının bir yıl süren Glifosfat ve kanser ilişkisi araştırma
sonuçlarını yayınladı. Rapora göre çalışmalar göz önünde alındığında
glifosatı insanda karsinojenik etki olasılığı bulunanlar maddeler
grubunda (Grup 2A) almıştır.
✓ Unutulmaması gereken konu, glifosfat ucuz ve güvenli kabul edilerek
uzun yıllar Ülkemiz dahil tüm Dünyada kullanımı artmıştır, özellikle
genetiği değiştirilmiş soya ve mısır üretiminde sıklıkla tercih edilmektedir.
Genetiği değiştirilmiş glifosata dayanıklı ürünlerin geliştirilmesiyle
kullanımı daha da artmıştır. Özet olarak GDO gıdalarda glifosfat kalıntısı
fazladır. GDO araştırılması gereken önemli başka bir konudur, başka
yazıda bunu irdelemeyi düşünüyorum.
✓ Yarılanma ömrü oldukça uzun olan glifosatın, toprağın yanı sıra içme suyu
kaynaklarını da kirletebileceği bildirilmektedir. Diğer önemli sorun,
yediğimiz ürünlerde glifosfat kalıntılılarının insan için zararlı olan
değerinin belirlenmesidir. İngiltere’de yapılan bir çalışmada birçok tahılda
glifosat saptanmış, bu düzey belirlenen limitlerin altında bulunmuştur.
Glifosat kalıntılarının, glifosat dirençli soyaların kök, yaprak ve
tanelerinde 4,4 mg/kg düzeyine kadar bulunduğu görülmüştür. Bu durum
glifosatın bitkiler tarafından absorbe edildiği ve basit yıkama işlemleriyle
uzaklaştırılamadığı anlamına gelmektedir. Özet olarak, özelikle GDO
bitkilerde Glifosfat kalıntı düzeyi kabul edilen değerin üstünde olma
olasılığı fazla ve bol yıkama gibi geleneksel yöntem ile bu kalıntıları
uzaklaştırma olasılığı olmayabilir. Tüm Dünyada önemli tartışma konusu,
Herbisit kalıntı düzeyi yediğimiz gıdalarda ki düzeyi ne olmalıdır. ABD
Çevre Koruma Ajansı’nın (EPA), 2013 yılında gıdalarda bulunabilir
Glifosfat kalıntı miktarı havuçta 25, tatlı patateste 15 kat artırdı. EPA bu
artışların, Monsanto firmasının yaptığı testleri baz alırak yaptığı iddia
ediliyor.
SONUÇ: Dünya nüfusu giderek artıyor, tarım alanlarının verimli kullanılması, ilk
tarım devriminden sonra üreticinin büyük hayalidir. Maalesef verim artırıcı
yöntemler beraberinde ciddi sağlık sorunları getirebiliyor. Herbisitlerin insan
sağlığı üzerinde olumsuz etkisi hakkında çok sayıda yayın bulunmaktadır.
Özelikle herbisitlerin öldürücü etkisine dayanaklı GDO gıdaların kullanımının
artması ile, tüketilen gıdalarda kalıntı düzeyi giderek artmaktadır. Tüketilen
gıdalarda İnsan sağlığına zarar vermeyen kalıntı düzeyinin belirlenmesi için
bağımsız denetleyici sağlık organizasyonların çalışmalarına ihtiyaç vardır.
